loading1
loading2
alt

Poznajemy polskie wapienie

category

Granit, marmur, piaskowiec...

author

Juliusz Ganicz

Poznajemy polskie wapienie – Wapień Pińczowski

Wspaniałym materiałem dla prawdziwych artystów – rzeźbiarzy. Płaskorzeźby, attyki i rustyki są dopieszczone do granic możliwości.

Wapień ten dzięki swoim zaletom fizycznym i technicznym stał się jednym z najbardziej popularnych materiałów. Jest to skała o bardzo dobrych parametrach technicznych z powodu na porowatość i niewielki ciężar objętościowy co stanowi ciepły i lekki materiał budowlany. Należy wspomnieć, że wapień pińczowski ma współczynnik przewodności cieplnej niższy niż cegła.
Wapień pińczowski był docenianym materiałem przez rzeźbiarzy. Jest jednym z niewielu skał w Polsce nadających się do rzeźbienia delikatnych, finezyjnych i ażurowych detali. Jest materiałem nad podziw plastycznym. W tym celu można posługiwać się przy nim narzędziami stosowanymi do obróbki drewna, zwłaszcza bezpośrednio po wydobyciu ze złoża, przed utratą naturalnej wilgotności. Po wyschnięciu rzeźba naturalnie zostaje utwardzona, a z czasem powstaje powłoka do 4mm zwana patyną. Jest to materiał, który nie otrzymuje powierzchni wypolerowanej, Zawsze posiada równomierną, matową, ziemistą fakturę.

Wawel jest przykładem wykorzystania wszystkich walorów wapnia pińczowskiego. Od attyk, maszkarony, rzeźby, zwieńczenia, płaskorzeźby, okładziny kolumny, portale. Od X w. ten materiał służy sztuce, a dzięki swoim właściwością można go podziwiać do dnia dzisiejszego.

Poznajemy polskie wapienie – Różanka Paczółtowska

Paczółtonice to wieś, a w niej osada kamieniarska „dębnik”, położona 4 km na północ od podkrakowskich Krzeszowic. Od 1620 r. gdy karmelitom bosym podarowano rozległe tereny Paczułtowic, Żory, Dębnik, Czerna-Dolina Eliaszówki, rozpoczęto eksploatować surowce skalne. Były to czarne wapienie Dewońskie, a także wapienie białe, beżowo-piaskowe i różowe. Kamienie te otrzymywały różne nazwy np. Różem Paczułtowskim – polski onyks.

Karmelitom w rozwoju kamieniarstwa pomógł przywilej króla Jana Kazimierza z 1661. W tym okresie rozpoczęło się na szeroką skałę wydobycie i przerób wapieni. Dużą popularnością cieszył się czarny wapień. Wyroby w okresie kontrreformacji zaczęły zdobić kościoły, zamki i pałace w Rzeczypospolitej. Pod koniec XVII w. w Paczułtowicach została założona szkoła kamieniarska.

Wiek XIX i XX spowolnił eksploatacje kamieniołomu. Po II Wojnie Światowej nastąpiła intensywna eksplantacja i poszerzenie rejonu wydobycia. Złoża te charakteryzowały się małą blocznością 70 x 50 x 30. W 1970 roku zaprzestano wydobycie wapienia Różanki Paczułtowskiej.